Sulton Raxmanov
| Sulton Raxmanov | |
|---|---|
 | |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Jinsi | erkak |
| Tavallud paytidagi ismi | Raxmanov Sulton Saburovich |
| Fuqaroligi |
 Sovet Ittifoqi→ Ukraina |
| Tavallud sanasi |
1950-yil 5-may Toʻrtkoʻl, Qoraqalpoq Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi, Oʻzbekiston SSR, SSSR |
| Vafot sanasi |
2003-yil 5-may (52 yosh) Dnepropetrovsk, Ukraina |
| Boʻyi | 188 sm |
| Vazni | 145 kg |
| Sport | |
| Qaysi sport | ogʻir atletika |
| Klubi | „Avangard“ (Dnepropetrovsk) |
| Murabbiy(lar)i |
Ivan Grigoriyevich Pogoreliy Eduard Pavlovich Brovko |
Sulton Saburovich Raxmanov (1950-yil 6-iyun, Toʻrtkoʻl, Qoraqalpogʻiston ASSR, Oʻzbekiston SSR, SSSR – 2003-yil 5-may, Dnepropetrovsk, Ukraina) – sovet ogʻir atletikachisi, Yevropa, jahon va Olimpiya oʻyinlari chempioni. SSSRda xizmat koʻrsatgan sport ustasi (1979).
1980-yil iyul oyida Dnepropetrovsk davlat jismoniy tarbiya va sport institutini ilk bitiruvchilar qatorida tamomlagan.
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Oʻzbekistonda tugʻilib oʻsgan. Otasi qoraqalpoq va onasi ukrain. Bolaligida olgan jarohati tufayli bir oyogʻi qisqaroq boʻlib qolgan[1]. Sultondan tashqari oilasida aka-ukalari Rustam, Azim, Toir, Rahim va opasi Zuhra boʻlgan.
1966-yilda 9-sinfni tugatgach, ota-onasi bilan Dnepropetrovskga koʻchib oʻtgan. Sulton jismoniy tarbiya texnikumiga oʻqishga kiradi va katta akasi Rustam bilan birga sport seksiyalarida qatnashadi.
Raxmanovga dastavval Ivan Grigoryevich Pogoreliy, keyin Eduard Pavlovich Brovko (SSSRda xizmat koʻrsatgan sport ustasi, SSSR va Ukrainada xizmat koʻrsatgan murabbiy) murabbiylik qilgan. Brovko bilan birgalikda koʻp muvaffaqiyatlariga erishgan.
1976 va 1978-yillarda Boltiqboʻyi kubogi gʻolibi. 1976-yilda Butunittifoq chempionati va Boltiqboʻyi kubogida (190 kg) ikkita SSSR rekordini yangilagan.
Jahon yulduzlari kubogi (Las-Vegas – 1978) va ogʻir vazn toifasidagi sportchilar kubogi (Tokio – 1979) chempioni.
1979-yilda jahon chempioni.
1980-yilgi Moskva Olimpiadasida GDR vakili Yurgen Xoyzer va polshalik Tadeush Rutkovskidan jami 30 kilogrammga ilgarilab Olimpiadaning oltin medalini qoʻlga kiritgan (dast koʻtarishda 195 kg, siltab koʻtarishda 245 kg[2], jami 440 kg[3]).
Ginnesning rekordlar kitobiga sayyoradagi eng kuchli odam sifatida kiritilgan.
Hammasi boʻlib 14 ta xalqaro rekord oʻrnatgan, ulardan 2 tasi jahon va 5 tasi butunittifoq boʻyichadir.
Sport faoliyatini tugatgandan soʻng jamoat arbobiga aylangan. 2000-yildan Xalqaro faxriylar va nogironlar sport assotsiatsiyasi prezidenti.
Umrining soʻnggi yillarida ogʻir kasalga chalinib, vazni ortib ketgan (200 kg gacha) va deyarli yurolmay qolgan[4].
Sulton Rahmanov 2003-yil 5-mayda Dnepropetrovskda yurak xurujidan vafot etgan. Dnepropetrovskdagi Sursko-Litovskoye qabristonida onasining qabri yoniga dafn etilgan. Qabr toshida oʻlgan sanasi yozilmagan. Ammo toshda tugʻilgan sanasi va „Oʻlganimni kim aytdi? Men sizlarning qalbingizdaman“ deb yozib qoʻyilgan[5].
Oilasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Otasi – Sabur Rahmonov, harbiy xizmatchi, Oʻzbekistonda dafn etilgan.
Onasi – Tatyana Vasilyevna Kovalenko-Rahmanova (1920—1986), Dnepropetrovskdagi Sursko-Litovsk qabristoniga dafn etilgan.
Akasi – Raxim Saburovich Raxmanov (1956) ogʻir atletikachi (110 kg dan yuqori), eng yaxshi natija 397,5 (175+202,5).
Xotini (1967-yildan 2003-yilgacha)[6] – Galina Fyodorovna Raxmanova, Xalqaro faxriylar va nogironlar sport assotsiatsiyasini boshqaradi.
- Qizi – Tatyana Sultonovna Raxmanova (1968-yilda tugʻilgan).
- Oʻgʻli – Tair Sultonovich Raxmanov (1973-yilda tugʻilgan), 2010-yildan boshlab Dnepropetrovskda avtobus haydovchisi boʻlib ishlaydi[7].
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Mehnat Qizil Bayroq ordeni
- Moskvaning 850 yilligini nishonlashga tayyorgarlik koʻrishdagi ishtiroki uchun faxriy diplom
Xotirasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Dnepropetrovsk shahrining faxriy fuqarosi (2009-yil, unvon vafotidan soʻng berilgan).
2010-yil 23-sentyabrda Dnepropetrovskda Dmitriy Yavornitskiy prospekti 45b-uyda yodgorlik lavhasi oʻrnatilgan (Sulton Rahmanov 1979―2003-yillarda ushbu uyda yashagan)[8].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Султан Рахманов был настоящим украинским Гераклом-2“. 2012-yil 14-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 10-aprel.
- ↑ Danniy ves stal lichnim rekordom Sultana Raxmanova
- ↑ Moscow 1980 Summer Olimpic Games. Mens +110 kg Snatch[sayt ishlamaydi]Andoza:Недоступная ссылка
- ↑ „Вдова олимпийского чемпиона по тяжелой атлетике султана рахманова галина: «за три часа до смерти султанчика в нашем доме остановились все часы» — «ФАКТЫ»“. 2020-yil 11-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-aprel.
- ↑ „Спортивный некрополь“. 2010-yil 3-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 29-oktyabr.
- ↑ „Султан Рахманов за «золото» Олимпиады-1980 отдал долги и купил жене сережки“. 2020-yil 11-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-aprel.
- ↑ „Султану — 60!“. 2020-yil 11-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-aprel.
- ↑ „В Днепропетровске установлена памятная доска легендарному спортсмену Султану Рахманову“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 10-aprel.